Umowa o prace projektowe to szczególny rodzaj umowy o dzieło. Jest zawierana pomiędzy inwestorem a projektantem. Jej przedmiot stanowi sporządzenie dokumentacji projektowej. Mają do niej zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego. Tekst przygotowała specjalnie dla nas Kancelaria Prawna Jarzyński & Wspólnicy.
Autorzy: Piotr Jarzyński – Partner w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy i Katarzyna Szynalska – radca prawny. Młodszy prawnik w Kancelarii Prawnej Jarzyński & Wspólnicy
Prawidłowo przygotowana umowa o prace projektowe zawiera zobowiązanie architekta, projektanta (czyli przyjmującego zamówienie) do wykonania dokumentacji projektowej (oznaczonego dzieła). Na jej podstawie inwestor (zamawiający) jest zobligowany zapłacić wynagrodzenie.
Przepisy nie określają w jakiej formie strony powinny zawrzeć umowę o prace projektowe, pozostawiając im swobodę w tym zakresie. Jednak dla bezpieczeństwa sugerujemy zrobić to na piśmie. Jeżeli na podstawie umowy dochodzi także do przeniesienia autorskich praw majątkowych lub udzielenia licencji wyłącznej do korzystania z utworu jest to wręcz konieczne – ze względu na rygor nieważności.
Elementy umowy o prace projektowe
Stronami umowy o prace projektowe są inwestor i projektant. Projektantem może być zarówno architekt jak i biuro projektowe.
Na projektancie ciążą liczne obowiązki. Jednym z nich jest opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Musi on również uzyskać wymagane opinie, uzgodnienia dotyczące rozwiązań projektowych oraz wyjaśniać wątpliwości dotyczące projektu i zawartych w nim rozwiązań.
Architekt ma prawo wstępu na teren budowy i dokonywania wpisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji. Może zażądać poprzez wpis do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych.
Także na inwestora mogą zostać nałożone pewne obowiązki, jak np. dostarczenie projektantowi dokumentów niezbędnych do realizacji umowy o prace projektowe. Jeżeli nie nadają się one do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu umowy, projektant powinien niezwłocznie zawiadomić o tym inwestora.
W umowie o prace projektowe należy określić, do kiedy projektant musi wykonać dokumentację i jakie otrzyma wynagrodzenie. W braku odmiennej umowy, należy mu się wynagrodzenie w chwili przekazania dokumentacji projektowej. Jeżeli ma być ona oddawana częściami, a należność obliczono za każdą z nich osobno, według prawa zapłatę powinien dostać z chwilą przekazania każdej części projektu. Z reguły honorarium ustala się ryczałtowo (z góry określona kwota). Możliwe jest również rozliczenie wynagrodzenia na podstawie kosztorysu.
Przedmiot umowy o prace projektowe
Projektant ma obowiązek sporządzić dokumentację projektową dla określonej inwestycji i wydania jej zamawiającemu. W umowie o prace projektowe należy dokładnie opisać jej przedmiot – precyzyjnie wymienić zakres dzieła uwzględniając np. projekt budowlany oraz projekty wykonawcze. Warto określić, w jaki sposób dokumentacja ma zostać dostarczona oraz w jakiej liczbie egzemplarzy.
Przekazanie i odbiór ukończonej dokumentacji projektowej następuje najczęściej na podstawie protokołu odbioru. Co do zasady inwestor jest zobowiązany do odbioru dokumentacji projektowej, chyba że zawiera istotną wadę, czyniącą ją niezdatną do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się postanowieniom umownym. Wraz z odbiorem dzieła inwestor nabywa również uprawnienia z tytułu rękojmi za wady i gwarancji (jeżeli została udzielona).
W umowie o prace projektowe mogą pojawić się również elementy charakterystyczne dla umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług. Dotyczą one np. uzyskania pozwolenia na budowę czy wykonania nadzoru autorskiego przez projektanta.
Powierzenie autorowi projektu nadzoru autorskiego nie stanowi obowiązku inwestora – może być sprawowany przez innego projektanta. Jego celem jest bowiem badanie i stwierdzenie w toku realizacji robót budowlanych ich zgodności z projektem. W razie potrzeby dochodzi do uzgodnień możliwości wprowadzania rozwiązań zamiennych w stosunku do tych przewidzianych w projekcie – zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
Do umowy o prace projektowe można wprowadzić również inne postanowienia, np. dotyczące kary umownej. Jest to zastrzeżenie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania prac (np. oddania projektu w określonym terminie) nastąpi przez zapłatę określonej kwoty.
Prawa autorskie
Dokumentacja projektowa może być co do zasady utworem w rozumieniu prawa autorskiego i podlegać ochronie. Warto zatem w umowie o prace projektowe uregulować te kwestie. Strony mogą zawrzeć w umowie postanowienia o przeniesieniu na inwestora autorskich praw majątkowych do dokumentacji projektowej lub udzieleniu licencji na korzystanie z nich. Należy wyraźnie wskazać, czy następuje to odpłatnie a jeśli tak, trzeba określić wysokość wynagrodzenia. W postanowieniach dotyczących przeniesienia autorskich praw majątkowych lub udzielenia licencji określa się również pola eksploatacji, czyli sposób korzystania z projektu przez inwestora.
